data publikacji: 08:08 ten tekst przeczytasz w 3 minuty Rak szyjki macicy jest wyjątkowo podstępną chorobą. Wcześnie wykryty, gdy występuje jeszcze w fazie przedinwazyjnej, daje 99,9 proc. szans na skuteczne wyleczenie. Niestety, najczęściej daje o sobie znać dopiero wtedy, gdy choroba jest już zaawansowana. W Polsce co roku 3 tys. kobiet słyszy diagnozę: rak szyjki macicy. Wielu tym zachorowaniom można by było zapobiec. Chinnapong / Shutterstock Potrzebujesz porady? Umów e-wizytę 459 lekarzy teraz online 7 nietypowych objawów raka szyjki macicy Czynniki ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy Rak szyjki macicy co roku zbiera swoje żniwo. To ponad 500 tys. zdiagnozowanych zachorowań na całym świecie, z czego ponad 200 tys. kobiet umiera Dane są zatrważające, zwłaszcza gdy weźmiemy pod uwagę możliwości zapobiegania i diagnostyki zachorowań. Kobiety w każdym wieku są narażone na zachorowanie, ale szczyt przypada po 49 Niestety wczesna faza nowotworu zazwyczaj nie daje żadnych objawów, a wykrycie choroby jest możliwe tylko w przesiewowych badaniach cytologicznych Więcej informacji znajdziesz na stronie głównej Onet Badanie cytologiczne szyjki macicy należy wykonywać regularnie, co minimum trzy lata, po ukończeniu 21 roku życia. Badanie jest w pełni refundowane przez NFZ oraz bezbolesne. Materiał do badania może pobrać lekarz lub położna w zwykłym gabinecie ginekologicznym. 7 nietypowych objawów raka szyjki macicy 1. Krwawienie po stosunku Krwawienie z pochwy po odbytym stosunku płciowym powinno skłonić do wizyty u ginekologa. Zwłaszcza jeśli podczas zbliżenia kobieta odczuwa ból lub dyskomfort. Zdarza się, że rak szyjki macicy powoduje krwawienie również po badaniu ginekologicznym. Jest to tzw. krwawienie kontaktowe. 2. Krwawienie między miesiączkami Ten objaw jest najczęstszym ze zgłaszanych przez pacjentki, niestety zazwyczaj pojawia się dopiero wtedy, gdy nowotwór jest już zaawansowany. Każda nieregularność zauważona w trakcie cyklu wymaga konsultacji i diagnostyki ginekologicznej. Rak szyjki macicy może objawiać się w postaci plamień, krwawień, cuchnących lub lekko krwawych upławów, które występują pomiędzy krwawieniami miesiączkowymi. Kobiety często bagatelizują ten objaw, traktując go jako skrócenie lub zaburzenie cyklu miesięcznego. 3. Zaparcia To wyjątkowo groźny i niepokojący objaw. Problemy z drożnością jelit i ciągłe zaparcia mogą być bowiem sygnałem zajęcia przez zaawansowany nowotwór sąsiadujących narządów i ich tkanek. Dalsza część tekstu znajduje się pod materiałem wideo. 4. Problem z oddawaniem moczu W rozwoju raka szyjki macicy może dochodzić do przerzutów i naciekania na sąsiadujące organy. Bardzo często nowotwór atakuje pęcherz moczowy i moczowody. Problem z oddaniem moczu lub znajdująca się w nim krew, mogą być objawem raka. 5. Nieustanne parcie na pęcherz Gdy zaawansowany rak szyjki macicy nacieka na układ moczowy, może dochodzić do przewlekłych objawów przypominających zapalenie dróg moczowych. Najpopularniejszym symptomem jest uczucie ciągłego parcia, pieczenie, napięcie i ból. 6. Obrzęki nóg Rozwój raka szyjki macicy często wiąże się z zajęciem przez nowotwór węzłów chłonnych miednicy mniejszej, co może skutkować obrzękami kończyn dolnych. Rozwój guzów w obrębie węzłów chłonnych powoduje ucisk naczyń i zaburzenia w przepływie chłonki, co prowadzi do powstawania opuchlizn i obrzęków. 7. Bóle brzucha i pleców Objaw ten występuje dość rzadko i wiąże się z nowotworem o wysokim stopniu zaawansowania. Po wystąpieniu nacieków i przerzutów do sąsiednich tkanek mogą pojawić się objawy bólowe zajętych rakiem okolic ciała. Najczęściej oznacza to ból okolicy podbrzusza, miednicy mniejszej i pleców – w szczególności ból okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Pozostałe objawy raka szyjki macicy: utrata apetytu, krwawienie z pochwy po menopauzie, uczucie chronicznego zmęczenia, utrata masy ciała, ból kości, ból pleców, dłuższe lub bardziej obfite miesiączki. Nowotwory złośliwe w Polsce [INFOGRAFIKA] Czynniki ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy Choć nie wszystkie zostały w pełni poznane, istnieje szereg udowodnionych naukowo czynników ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy. Odpowiedz sobie na poniższe pytania i sprawdź, czy jesteś w grupie ryzyka: Masz zwiększone ryzyko zakażenia wirusa brodawczaka ludzkiego narządów płciowych (HPV). Jesteś nałogową palaczką. Nie wykonujesz regularnie cytologii. Jesteś powyżej 35 Stosujesz antykoncepcję hormonalną przez ponad pięć lat bez przerwy (niewielki wzrost ryzyka). Miałaś już w przeszłości raka szyjki macicy. W twojej rodzinie występowały przypadki raka szyjki macicy (krewna pierwszego stopnia, np. siostra lub matka). Urodziłaś pięcioro lub więcej dzieci. Twoja matka w czasie ciąży otrzymała syntetyczny hormon dietylostilbestrol (DES) - środek stosowany w latach 50. XX wieku, w niektórych krajach, aby zapobiec poronieniu. Pamiętaj, w walce z rakiem szyjki macicy najważniejsza jest profilaktyka i czas. Wykonuj regularnie cytologię, która pozwala wykryć bardzo wczesne zmiany w szyjce macicy. Regularnie odwiedzaj swojego ginekologa na wizytach kontrolnych i jeśli jesteś w grupie szczególnie narażonej na zachorowanie, poinformuj o tym lekarza. Aby zminimalizować ryzyko zachorowania, możesz również zaszczepić się przeciw HPV (wirus brodawczaka ludzkiego). Silny ból miesiączkowy to nie zawsze "taka uroda" albo nadwrażliwość kobiety. Za takim objawem stać może endometrioza. Co to za choroba i jak się z nią żyje? Posłuchaj podcastu, w którym o endometriozie opowiada Patrycja Furs - Endodziewczyna. ZOBACZ TAKŻE "Podejście do choroby to 80 proc. sukcesu. Nie płacz, tylko walcz." Jak pokonać chłoniaka? Jak przygotować się do badań profilaktycznych? Jedna kobieta, dwa nowotwory. Rak podszył się pod inną chorobę [HISTORIE PACJENTÓW] Źródła rak szyjki macicy cytologia ginekologia rak nowotwory Jak uniknąć raka szyjki macicy? Lekarz: jest skuteczniejsze badanie niż cytologia Polki wierzą, że regularne wykonywanie cytologii pozwoli uchronić je przed rakiem szyjki macicy. Tymczasem czułość badania wynosi niewiele ponad 60 proc. -... Robert Siemiński Osiem sprawdzonych sposobów na pozbycie się obrzęków i uczucia ciężkich nóg Masz wrażenie, że Twoje nogi ważą więcej niż w rzeczywistości? Są zmęczone, obolałe i obrzęknięte? Na szczęście znamy sposoby, które przyniosą Ci ulgę. Więcej... Pragnienie, wilczy apetyt, zmęczenie. U dziecka mogą być objawami niebezpiecznej choroby Jeśli twoje dziecko jest zmęczone, smutne, nagle straciło na wadze, pomimo tego, że ma wilczy apetyt i może wypić każdą ilość napojów, nie lekceważ tego. To może... Klaudia Torchała Skutek uboczny po trzeciej dawce. Obrzęk węzłów chłonnych przypomina objaw raka piersi. Lekarze uspakajają Efekty uboczne po trzeciej dawce szczepionki przeciw COVID-19 są podobne do tych, które wystąpiły po drugiej dawce – informowała jeszcze we wrześniu amerykańska... Monika Mikołajska Obrzęk limfatyczny - rodzaje, przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie Obrzęk limfatyczny to długotrwały stan, w którym nadmiar płynu (chłonki) gromadzi się w tkankach, powodując obrzęk. Układ limfatyczny jest częścią układu... Adrian Jurewicz Szukasz sposobu na zmniejszenie apetytu? Pomóc mogą suplementy Wszyscy wiemy, że skuteczne odchudzanie nie jest proste. Wymaga dyscypliny, regularności i wielu wyrzeczeń. A czasami tak trudno oprzeć się pokusie podjadania. Na... Czym jest obrzęk śluzowaty i jakie są jego przyczyny? Na czym polega obrzęk śluzowaty? Jakie są przyczyny pojawienia się obrzęku? Czy jest możliwe, aby obrzęk śluzowaty przebiegał bezobjawowo? Jakie objawy powinny... Lek. Anna Mitschke Jak poradzić sobie z brakiem apetytu w ciąży? Dlaczego kobiety w ciąży nie zawsze mają apetyt? Czy ciąża może sprawić, że tracimy ochotę na nasze ulubione potrawy i przekąski? Czy jest to powód do obaw? Co... Lek. Anna Mitschke Szyjka macicy – położenie, budowa, funkcje Szyjka macicy jest ważnym elementem układu rozrodczego kobiety. Położona między pochwą a trzonem macicy stanowi drogę dla krwi menstruacyjnej, a także dla... Anna Tylec | Onet. Konizacja - na czym polega zabieg? Ile kosztuje konizacja szyjki macicy? Konizację wykonuje się na szyjce macicy w momencie, gdy wynik badania cytologicznego jest nieprawidłowy. Jest to zabieg diagnostyczno-leczniczy o dodatkowo...
Rak szyjki macicy to nowotwór złośliwy narządu rodnego kobiety, rozwijający się w szyjce macicy. Najczęstszym miejscem jego rozwoju jest tzw. strefa przejściowa/ graniczna. Swoją nazwę zawdzięcza temu, że znajduje się na niej miejsce „przejścia” między dwoma typami nabłonków: gruczołowym – wyścielającym jamę macicy i Mięsaki to grupa nowotworów pochodzenia mezenchymalnego o dużej złośliwości i niekorzystnym rokowaniu. Najczęstszą lokalizacją mięsaków w obrębie układu rodnego jest macica. Szacuje się, że mięsak macicy stanowi 4-9% nowotworów zlokalizowanych w tym narządzie oraz 1% ogółu nowotworów ginekologicznych. Mięsak macicy to nowotwór, który cechuje niska zapadalność i brak stadium przedinwazyjnego. Z tego powodu dotychczas nie opracowano skutecznych badań przesiewowych ukierunkowanych na wykrywanie mięsaków macicy. Mięsaki macicy Mięsaki układu rozrodczego rozpoznaje się u kobiet w każdym wieku, a szczyt zachorowań przypada na piątą i szóstą dekadę życia. U dzieci i młody kobiet w pochwie rozwija się najczęściej mięsak o wyglądzie gron winorośli – sarcoma botryoides. Jak podkreślają specjaliści – każde niepokojące plamienie z dróg rodnych u dzieci, jak i dorosłych powinno być diagnozowane ze względu na częstą lokalizację mięsaków w obrębie pochwy. Nietypowe plamienia stanowią objaw, który należy skonsultować z ginekologiem. Szczegółowe rozpoznanie mięsaka macicy ustalane jest na podstawie wyniku badania histopatologicznego. Klasyfikacja mięsaków podścieliskowych i gładkokomórkowych obejmuje stopnie od I (nowotwór ściśle ograniczony do macicy) aż do stopnia IVB (przerzuty odległe). W przypadku nowotworu układu rozrodczego jakim jest mięsak macicy, najbardziej skuteczną metodą leczenia jest radykalne leczenie chirurgiczne. Zabieg polega na usunięciu narządu rodnego. Wykorzystanie leczenia uzupełniającego (chemioterapia, hormonoterapia, radioterapia) jest rozpatrywane indywidualnie w przypadku każde pacjentki. Mięsak podścieliskowy macicy Ten rodzaj mięsaka macicy rozpoznawany jest najczęściej u młodszych kobiet – przed menopauzą. Leczeniem z wyboru jest zabieg chirurgiczny polegający na wycięciu macicy z przydatkami. Leczeniem uzupełniającym w przypadku mięsaka podścieliskowego jest radioterapia, która zmniejsza częstość nawrotów miejscowych (wznowy). Mięsak podścieliskowy macicy cechuje się obecności receptorów hormonalnych i wykazuje wrażliwość na hormonoterapię. Mięsak gładkokomórkowy (LMS) Mięsak gładkokomórkowy rozwija się z reguły w warstwie mięśniowej macicy. Rozpoznawany jest nierzadko przypadkowo w badaniu pooperacyjnym usuniętej macicy. Mięsak LMS charakteryzuje się wysokim ryzykiem nawrotu miejscowego choroby. Leczenie polega na całkowitym i radykalnym usunięciu chirurgicznym macicy (bez usuwania przydatków). Radioterapia nie znajduje standardowego zastosowania w leczeniu te jednostki, a chemioterapię można rozważyć w przypadku zaawansowania choroby w stadium III. Mięsak niezróżnicowany Niezróżnicowany mięsak trzonu macicy cechuje się agresywnym przebiegiem i niekorzystnym rokowaniem. Leczenie chirurgiczne obejmuje usunięcie macicy wraz z przydatkami oraz wszystkich zmian stwierdzonych w jamie brzusznej. Leczenie uzupełniające niezróżnicowanego mięsaka macicy stanowi chemioterapia (ifosfamid z doksorubicyną) Gruczolakomięsak W przypadku gruczolakomięsaka leczenie chirurgiczne i uzupełniające jest analogiczne jak w przypadku mięsaków podścieliskowych. Rokowania w przypadku wykrycia gruczolakomięsaka zależą od możliwości całkowitego usunięcia macicy z przydatkami. Leczenie uzupełniające opiera się na hormonoterapii. Mięsakorak macicy Mięsakoraka charakteryzuje bardzo agresywny przebieg. Jest to nowotwór o charakterze mieszanym, zbudowany ze złośliwych komponentów: nabłonkowego i mezenchymalnego. W przypadku mięsakoraka leczenie polega na całkowitym usunięciu macicy wraz z usunięciem węzłów chłonnych miednicy i węzłów okołoaortalnych. Zastosowanie znajduje radioterapia (bez wpływu na czas przeżycia całkowitego), a jako postępowanie uzupełniające stosowana jest chemioterapia (paklitaksel z karboplatyną). ZOBACZ: NOWOTWORY GINEKOLOGICZNE łyżeczkowanie szyjki macicy (ECC) - polega na pobraniu komórek z kanału szyjki macicy za pomocą narzędzia ręcznego z końcówką w kształcie małej łopatki lub haczyka, zwanego kiuretą. O tym, jaki rodzaj biopsji szyjki macicy będzie najlepszy dla pacjentki decyduje lekarz. Przeczytaj: Rak szyjki macicy - jak z nim wygrać? Szyjka macicy łączy pochwę z jamą macicy i jest kanałem dla plemników. Pod wpływem hormonów związanych z cyklem owulacyjnym szyjka macicy ulega zmianom. W ten sposób można kontrolować cykl, co ułatwi planowanie potomstwa albo zapobiegnie nieplanowanej ciąży. spis treści 1. Budowa macicy i szyjki Jak zmienia się szyjka macicy Szyjka macicy przed miesiączką Macica po zapłodnieniu Szyjka macicy w ciąży 2. Choroby szyjki macicy rozwiń 1. Budowa macicy i szyjki Macica jest to narząd żeńskiego układu rozrodczego. Jest on nieparzysty, kształtem przypominający gruszkę. Składa się z dwóch głównych powierzchni i dwóch brzegów. Pierwsza powierzchnia macicy to powierzchnia przednia, a druga to powierzchnia jelitowa. Obie spotykają się w brzegu lewym i prawym. Zobacz film: "Sygnały alarmowe, które mogą wskazywać na raka szyjki macicy" Jeśli chodzi o anatomiczną budowę, w pierwszej kolejności należy wymienić trzon macicy, następnie cieśń i szyjkę macicy. Pisząc o budowie anatomicznej macicy, nie wolno zapominać o błonach śluzowych, które stanowią ściany tego narządu i będą to: błona surowicza, która osłania narząd od zewnątrz błona mięśniowa – najgrubsza część, która jest zbudowana z mięśni gładkich i błona śluzowa składająca się z powierzchniowej warstwy czynnościowej i położonej głębiej warstwy podstawnej. Jak zmienia się szyjka macicy Szyjka macicy ulega drobnym zmianom wraz z cyklem miesięcznym. W czasie owulacji i względnej niepłodności jej ściany, a także śluz, będą się od siebie różniły. To między innymi przez zmiany zachodzące w szyjce macicy w czasie dni płodnych u kobiet pojawia się nieco więcej śluzu, niż tuż przed okresem. Wiele kobiet samych sprawdza położenie i cechy szyjki macicy w czasie cyklu menstruacyjnego. Lekarze jednak uważają, że samobadanie szyjki macicy może doprowadzić do infekcji. Szyjka macicy przed miesiączką Szyjka macicy przed miesiączką znajduję się niżej oraz jest lekko otwarta i twarda co pozwala na lepszy przepływ krwi. Gdy krwawienie ustępuje szyjka macicy pozostaje w niskim położeniu, dalej jest twarda ale zamknięta. Im bliżej owulacji tym szyjka macicy bardziej się unosi w kierunku pochwy i jest bardziej miękka, a w kulminacyjnym momencie owulacji przypomina w dotyku usta i jest otwarta, ponieważ jest gotowa na przyjęcie nasienia. Szyjka macicy w okresie menstruacji jest miękka, wysoka, otwarta i wilgotna. Po zakończeniu cyklu owulacji szyjka opada, staje się twarda, jędrna, a otwór w szyjce szczelnie się zamyka. Macica po zapłodnieniu Jeśli dojdzie do zapłodnienia szyjka macicy jest miękka, uniesiona, ale otwór zostaje całkowicie zamknięty. U każdej kobiety dochodzi do tego w innym czasie. Jedne dostrzegają zamknięcie i zmianę położenia szyjki macicy już po około dwóch tygodniach od owulacji a inne dowiadują się o tym od lekarza. Należy pamiętać, że szyjka macicy jest bardzo delikatnym narządem i łatwo dochodzi do podrażnień. Szyjka macicy w ciąży Szyjka macicy przez całą ciążę jest zamknięta, co jest konieczne by utrzymać ciażę oraz ochronić płód przed czynnikami zewnętrznymi. W prawidłowo przebiegającej ciąży zmiany w szyjce macicy pojawiają się dopiero pod koniec trzeciego trymestru ciąży. Monitorowanie szyjki macicy podczas ciąży jest bardzo istotne, ponieważ pozwala wykryć ryzyko przedwczesnego porodu. Rekomendowane przez naszych ekspertów 2. Choroby szyjki macicy Do często diagnozowanych schorzeń należy nadżerka szyjki macicy. Jest to dolegliwość, która następuje w momencie, kiedy na szyjce zamiast nabłonka płaskiego pojawia się nabłonek gruczołowy. Do objawów nadżerki można zaliczyć plamienia po stosunku, częste upławy i nawracające bóle podbrzusza. Nadżerka szyjki macicy jest możliwa do rozpoznania nawet podczas rutynowego badania ginekologicznego. W większości przypadków ginekolog zleca wykonanie cytologii, a więc pobrania wymazu z kanału i tarczy szyjki. W zaawansowanych schorzeniach lekarz może wykonać zabieg usunięcia macicy polegający na zamrożeniu uszkodzonego nabłonka ciekłym azotem. Nieleczona nadżerka szyjki macicy może prowadzić nawet do zmian nowotworowych. Rak szyjki macicy stanowi największy odsetek zachorowań, bo około 60%. Za zmiany nowotworowe w okolicach szyjki macicy odpowiada zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego. W pierwszej fazie nowotwór nie daje wyraźnych objawów, mogą dla przykładu pojawić się częste bóle podbrzusza, intensywne upławy, zaburzenia miesiączkowania czy zaparcia. Ten rodzaj nowotworu z reguły rozwija się powoli, dlatego im szybciej zostanie wykryty, tym większa jest szansa na całkowite wyzdrowienie. Leczenie raka szyjki macicy to zabieg chirurgiczny lub chemioterapia. Zobacz także: Musisz wykonać badania? Umów je od ręki Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza. polecamy3. Na czym polega kriokoagulacja szyjki macicy? Niska temperatura doprowadza do martwicy powierzchownych komórek szyjki macicy, a co za tym idzie – także samej nadżerki. Po zamrożeniu chorobowo zmienione komórki organizm może usunąć, a błona śluzowa ma szanse, by się zregenerować.
Szyjka macicy - jak badać? Badanie szyjki macicy nie jest konieczne. Jeżeli objaw śluzu jest czytelny a temperatura mierzona regularnie, w zupełności wystarczą do dokładnego określenia czasu płodności i jego zakończenia. Warto jednak, moim zdaniem, spróbować badać szyjkę, chociaż po to, by zobaczyć jak nasza kobieca cykliczność działa doskonale również w tym aspekcie Jak wykonać badanie szyjki macicy? Aby badanie było miarodajne, powinno być wykonywane przez cały cykl w tej samej pozycji oraz o podobnej porze dnia, np. zawsze podczas wieczornej toalety czy zawsze po powrocie z pracy. Badanie wykonujemy po oddaniu moczu. Lepiej wykonać je przed niż po ciepłej kąpieli w wannie, gdyż szyjka pod wypływem ciepła może stać się miększa i bardziej rozpulchniona. Podobnie będzie zaraz po wstaniu z łóżka. Badamy szyjkę, wprowadzając czysty palec (lub dwa) do wnętrza pochwy. Najlepiej wykonywać je w pozycji kucznej lub stawiając jedną nogę na podwyższeniu, np. stołeczku lub sedesie. Opuszkiem palca naciskamy ścianki szyjki badając jej twardość, zwracając jednocześnie uwagę na zmiany w jej położeniu i otwartości. Po wykonaniu badania zaznaczamy na karcie cyklu informacje dotyczące konsystencji (twarda/miękka), położenia (nisko/średnio/wysoko) i otwarcia jej ujścia (zamknięta/lekko otwarta/otwarta). Naukę samobadania najlepiej zaczynać w ustalonej fazie lutealnej, gdy szyjka jest łatwo wyczuwalna. Dzięki temu już w następnym cyklu można będzie rozpoznać jej zmiany w kierunku płodności. Szyjka macicy w okresie niepłodności Zarówno po miesiączce, jak i po jajeczkowaniu, szyjka macicy jest twarda, jej ujście zamknięte, a ona sama położona nisko, czyli blisko ujścia pochwy. Twardą szyjkę porównuje się do dotyku palcem wskazującym czubka nosa. Pod naciskiem palca stawia wyraźny opór. Wyczuwalne zagłębienie jest szczelnie zamknięte, a w okresie niepłodności poowulacyjnej zwykle wypełnione gęstym, lepkim czopem śluzowym. Szyjka macicy w okresie płodności Wraz ze wzrostem poziomu estrogenów szyjka zaczyna mięknąć, stawiając coraz mniejszy opór naciskowi palca. Jej ujście wyraźnie się otwiera, aż zaczyna przypominać krater wulkanu. Można weń zagłębić czubek palca. Położeniem szyjka zbliża się do sklepienia pochwy, czasem wprost uniemożliwiając jej dosięgnięcie podczas badania. Szczyt objawu szyjki macicy Podobnie jak przy objawie śluzu, możemy wyróżnić dzień nazywany Szczytem Objawu Szyjki Macicy. Jest to ostatni dzień, w którym szyjka jest najbardziej otwarta, najbardziej miękka i najwyżej położona. Możemy go stwierdzić retrospektywnie, czyli jeśli następnego dnia zauważymy, że zaczyna ona twardnieć i obnażać się, a ujście się zamyka, oznacza to, że poprzedni dzień był dniem szczytu. Zmiany w kierunku niepłodności następują, podobnie jak w przypadku śluzu szyjkowego, zwykle w ciągu jednego do trzech dni. Do końca cyklu szyjka jest położona nisko, pozostaje twarda i zamknięta. Wyznaczanie końca okresu płodności z pomocą szyjki jeżeli są 3 wyższe temperatury po szczycie śluzu, z których trzecia spełnia warunek 0,2 stopnia, można przyjąć niepłodność wieczorem tego dnia, o ile szyjka wykazuje tendencję do zamykania się jeżeli są trzy dni twardej i zamkniętej szyjki, wówczas niepłodność trzeciego dnia wieczorem można przyjąć, o ile temperatura wykazuje co najmniej tendencję do zwyżki (wyznaczony w ten sposób koniec płodności ma skuteczność taką jak niepłodność wyznaczona przez trzy wyższe temperatury) Dni niepłodności na początku cyklu: najmniejsza zmiana może świadczyć o rozpoczęciu okresu płodności (przemieszczanie szyjki do boku lub góry, szyjka staje się nieco bardziej miękka, nieco się rozwiera, w okolicy szyjki zaczyna być nieco wilgotno) przy badaniu szyjki niepłodność ustala się z dnia na dzień, w zależności od oceny konkretnego dnia źródło:
GPjq. 289 364 180 338 19 301 164 0 38jak wygląda kikut szyjki macicy
